گفته می شود تعداد ترجمه های قرآن به زبان آلمانی حدود چهل ترجمه است. در دائرة المعارف « ویکی پدیا» [1]لیستی شامل 26 ترجمه را می دهد که البته لیست کاملی نیست ، زیرا برخی تکراری و برخی هم از قلم افتاده است.

کار ترجمه ی قرآن به زبان آلمانی در قرن شانزدهم به ثمر رسید. سه تن از دانشمندان مسیحی نخستین مترجمان قرآن به زبان آلمانی بشمار می روند که عبارت بودند از: مارتين لوتر (۱۴۸۳ – ۱۵۴۶)، تئودور بيبلياندر (۱۵۰۴ - ۱۵۶۴) و يوهان آلبرشت ويدمانشتتر (۱۵۰۶- ۱۵۵۷). ارتباط اين سه تن با كتاب آسمانى مسلمانان، دقيقاً با توسعه نفوذ و قدرت عثمانى در اروپاى شرقى و نيز مجادلات مذهبى ميان كاتوليك ها و پروتستان ها همزمان بود.

قبل از آن در قرن دوازدهم و سیزدهم که مسیحیان در جنگ های صلیبی از مسلمانان شکست خورده بودند به ترجمه  سراسر غرض آلود قرآن به زبان لاتینی دست زدند که تا قرن ها این ترجمه منبع اصلی ترجمه قرآن به زبان های اروپائی بود.

ترجمه های منصفانه قرآن به زبان آلمانی از قرن هیجدهم به بعد توسط دانشمندان مسیحی انجام شد و نهایتاً در اواخر قرن نوزدهم به بعد این مهم توسط مسلمانان صورت پذیرفت.

نخستین ترجمه ی منسوب به مسلمانان توسط مولانا صدر الدین، از فرقه احمدیه و امام مسجد ویلمرزدورف آلمان[2] انجام شد که در سال ۱۹۳۴ چاپ و منتشر گردید و تا کنون نیز تجدید چاپ آن ادامه دارد.[3]

در سال های اخیر نهضت ترجمه قرآن به زبان آلمانی توسط مسلمانان و غیر مسلمانان بشدت شکوفا شده و به حدی رسیده که در هر سال حد اقل یک ترجمه منتشر گردیده است.

انگیزه ای که نگارنده را به این کار تشویق کرد این بود که بسیاری از مسلمانان آلمانی بویژه نسل های سوم و چهارم مهاجران عرب زبان و ترک زبان که زبان مادری خود را فراموش کرده و در مدرسه های آلمانی تحصیل کرده اند توان تطبیق واژه های عربی قرآن و آلمانی آن را در ترجمه های موجود را ندارند و با توجه به سبک مختلف گرامر زبان عربی و آلمانی، ترجمه واژه به واژه بصورت زیر نویس هم امکان ندارد.

به همین دلیل یک ناشر مسلمان در ترکیه با ابتکار جدیدی تصمیم گرفته است این مشکل را حل کند. در این نسخه که در سال 2010 م. (1389ش.) منتشر شده است فرازهای عربی با معادل آلمانی آنها با رنگ واحد مشخص شده است تا خواننده بتواند معانی واژه ها را تشخیص بدهد. این کار که به لحاظ فنی زحمت فراوانی داشته گرچه تا حدودی مشکل را حل کرده است اما رنگ های متعدد و کم رنگ بودن برخی از آنها تا حدودی گیج کننده شده است.

نگارنده برای حل این مشکل از ابتکار آقای علیقلی قرائی در ترجمه انگلیسی الهام گرفت[4] و کار «ترجمه فراز به فراز» را آغاز کرد. این کار موجب تسهیل فهم معانی آیات از یک سو و امکان تطبیق واژه ها از سوی دیگر خواهد بود.

اینک در اینجا صفحاتی از متن و ترجمه سوره زمر که هم اکنون به آن اشتغال دارم را به عنوان نمونه درج می نمایم.

      [1] - http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_translations_of_the_Quran

[2] - Wilmersdorf منطقه ای در غرب برلین که یکی از پایگاه های فرقه احمدیه در آن قرار دارد.

[3] - Sadr ud-Din (Übers. + Hrsg.): Der Koran. Arabisch-Deutsch; Übersetzung, Einleitung und Erklärung von Maulana Sadr ud-Din; Verlag der Moslemischen Revue (Selbstdruck); Berlin 1939; 2. unveränderte Auflage 1964.

[4] - این ترجمه که در نوع خود بی نظیر است توسط «مؤسسه فرهنگی ترجمان وحی» در قم در سال 1383 و در سال 2004 در لندن به چاپ رسید.

***********************************************************************************************

نمونه ترجمه:

سورة الزمر         Sura Az-Zumar (39)

                                         (Die Scharen)

        ( نزلت فی مکه )  (Offenbart zu Makka)     

                               (75 Āyāt)

 بِسمِ اللهِ                       Im Namen Allahs,

الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ             des Gnädigen, des Barmherzigen.

تنزِيلُ الْكِتَابِ مِنَ اللَّهِ       Die Herabsendung des Buches von Allah,

الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ(1)     dem Allwürdigen, dem Allweisen. (1)

إنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ       Wahrlich, Wir haben zu dir das Buch hinabgesandt,

 بِالْحَقِّ      mit der Wahrheit.

 فَاعْبُدِ اللَّهَ       So diene Allah,

 مُخْلِصاً لَّهُ الدِّينَ(2)       und sei Ihm gegenüber aufrichtig in der Religion. (2)

أَلَا لِلَّهِ الدِّينُ الْخَالِصُ       Siehe! Allah gehört die aufrichtige Religion.

وَالَّذِينَ       Und diejenigen,

اتَّخَذُوا مِن دُونِهِ أَوْلِيَاء       die sich anstelle von Ihm Beschützern nehmen (,sagen):

مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا      "Wir dienen ihnen nicht, außer

لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى       damit sie uns zu Allah eine nahere Stellung verschaffen."

إِنَّ اللَّهَ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ       Gewiss, Allah wird zwischen ihnen urteilen

فِي مَا هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ       in dem, worüber sie uneins sind.

إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي        Wahrlich, Allah leitet den nicht recht,

مَنْ هُوَ كَاذِبٌ كَفَّار(3)       der ein Lügner und sehr undankbar ist. (3)

لٌوْ أَرَادَ اللَّهُ أَنْ يَتَّخِذَ وَلَداً        Hätte Allah beabsichtigt, einen Sohn zu nehmen,

لَّاصْطَفَى مِمَّا يَخْلُقُ       hätte Er gewiss aus denen auserwählt, die Er erschuf,

مَا يَشَاءُ       was Er wollte.

سُبْحَانَهُ       Verherrlichung sei Er!

هُوَ اللَّهُ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ(4)       Er ist Allah, der Eine, der Allbezwingende. (4)

خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ        Er erschuf die Himmel und die Erde

بِالْحَقِّ        mit der Wahrheit.

يُكَوِّرُ اللَّيْلَ عَلَى النَّهَارِ        Er windet die Nacht über den Tag,

وَيُكَوِّرُ النَّهَارَ عَلَى اللَّيْلِ        und windet den Tag über die Nacht,

وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ        und eroberte die Sonne und den Mond,

كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى        jedes läuft auf eine bestimmte Frist.

أَلَا هُوَ الْعَزِيزُ الْغَفَّارُ(5)       Siehe! Er ist der Allmächtige, der Allvergebende. (5)

خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ        Er erschuf euch aus einem einzigen Wesen,

ثُمَّ جَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا       dann machte Er aus ihm seine Gattin,

وَأَنزَلَ لَكُم       und herabsandte Er für euch

مِّنْ الْأَنْعَامِ ثَمَانِيَةَ أَزْوَاجٍ       von Vieh Acht Paare.

يَخْلُقُكُمْ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ       Er erschafft euch im Schoß eurer Mütter,

خَلْقاً مِن بَعْدِ خَلْقٍ       eine Schöpfung nach der anderen,

فِي ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍ        in dreifacher Finsternis.

ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ       Das ist Allah, euer Herr.

لَهُ الْمُلْكُ       Ihm gehört die Königsherrschaft.

لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ       Es gibt keinen Gott außer Ihm.

فَأَنَّى تُصْرَفُونَ(6)       Wie werdet dann ihr euch (von Ihm) abwenden?! (6)

إِن تَكْفُرُوا       Wenn ihr undankbar seid,

 فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنكُمْ       so ist euch wahrlich Allah Bedarflos,

وَلَا يَرْضَى لِعِبَادِهِ الْكُفْرَ       und Ihm gefällt nicht Undankbarkeit für Seine Diener;

وَإِن تَشْكُرُوا يَرْضَهُ لَكُمْ       und wenn ihr dankbar seid, so gefällt Ihm das an euch.

وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ       Und keine lasttragende (Seele) trägt

وِزْرَ أُخْرَى       die Last einer anderen;

   ثُمَّ إِلَى رَبِّكُم مَّرْجِعُكُم     dann zu eurem Herrn wird eure Rückkehr sein,

فَيُنَبِّئُكُم       dann wird Er euch aufklären dessen,

بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ       was ihr immer wieder tatet.

إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ(7       Wahrlich, Er ist Allwissend über das in den Brüsten. 

وَإِذَا مَسَّ الْإِنسَانَ ضُرٌّ       Und wenn den Menschen ein Schaden trifft,

دَعَا رَبَّهُ       ruft er seinem Herrn an,

مُنِيباً إِلَيْهِ       indem er sich Ihm reumütig zuwendet.

ثُمَّ إِذَا خَوَّلَهُ نِعْمَةً مِّنْهُ       Dann wenn Er ihm Gnade von sich gewährt,

نَسِيَ مَا كَانَ يَدْعُو إِلَيْهِ مِن قَبْلُ       vergisst er, wofür er vorher gebetet hat,

وَجَعَلَ لِلَّهِ أَندَاداً       und stellt  Ähnlichen für Allah

لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِهِ       um (die Menschen) von seinem Weg abirren.

قُلْ تَمَتَّعْ بِكُفْرِكَ قَلِيلاً       Sag: "Genieße deinen Unglauben ein wenig;

إِنَّكَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ(8)       gewiss, du bist von den Bewohnern des Feuers." (8)

أَمَّنْ هُوَ قَانِتٌ آنَاء اللَّيْلِ        Ist derjenige, der während der Nacht demütig ist,

سَاجِداً وَقَائِماً       sich niederwerfend und stehend,

يَحْذَرُ الْآخِرَةَ       das Jenseits fürchtet

وَيَرْجُو رَحْمَةَ رَبِّهِ       und die Barmherzigkeit seines Herrn erhofft (dem Ungläubigen gleich)?!

قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ       Sag: " Sind diejenigen, die wissen, gleich

وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ       denjenigen, die nicht wissen?"

إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ (9)       Nur die Ermahnung nimmt die Besitzer des Intellekts. (9)

قُلْ يَا عِبَادِ الَّذِينَ آمَنُوا       Sag: "O Meine Diener, die gläubig wurden,

اتَّقُوا رَبَّكُمْ       fürchtet euren Herrn.

لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ       Für diejenigen, die in dieser Welt Gutes tun, ist Gutes.

وَأَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةٌ       Und Allahs Erde ist weit.

إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُم       Wahrlich, die Geduldigen erhalten ihren Lohn,

بِغيْرِ حِسَابٍ(10)    ohne zu rechnen. " (10)

قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ       Sag: " Mir gewiss wurde befohlen, Allah zu dienen,

  مُخْلِصاً لَّهُ الدِّينَ(11)     dabei Ihm gegenüber aufrichtig in der Religion zu sein. 

وَأُمِرْتُ       Und mir wurde befohlen,

لِأَنْ أَكُونَ أَوَّلَ الْمُسْلِمِينَ(12)       der erste der Allahergebenen zu sein. " (12)

قُلْ إِنِّي أَخَافُ       Sag: "Wahrlich, ich fürchte,

إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي      wenn ich gegen meinen Herrn ungehorsam bin,

عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ(13)       die Peinigung eines gewaltigen Tages." (13)

قُلِ اللَّهَ أَعْبُدُ       Sag: " Nur Allah diene ich,

  مُخْلِصاً لَّهُ    ich bin dabei Ihm gegenüber aufrichtig

دِينِي(14)        in meiner Religion. (14)

فَاعْبُدُوا مَا شِئْتُم مِّن دُونِهِ       So dient, wem ihr wollt, anstelle von Ihm! "

قُلْ إِنَّ الْخَاسِرِينَ الَّذِينَ       Sag: " Gewiss, die (wahren) Verlierer sind diejenigen,

خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ وَأَهْلِيهِمْ       die sich selbst und die Ihre Angehörigen verlieren

يَوْمَ الْقِيَامَةِ       am Tage der Auferstehung. "

أَلَا ذَلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ(15)      Siehe! das ist der offenkundige Verlust. (15)

لَهُم مِّن فَوْقِهِمْ ظُلَلٌ مِّنَ النَّارِ       Für sie gibt es über ihnen Schatten von Feuer,

وَمِن تَحْتِهِمْ ظُلَلٌ       und unter ihnen (ebenso) Schatten.

ذَلِكَ يُخَوِّفُ اللَّهُ بِهِ عِبَادَهُ       Damit schreckt Allah Seine Diener ab.

يَا عِبَادِ فَاتَّقُونِ(16)       O Meine Diener! Seid vorsichtig gegen Mich! (16)

وَالَّذِينَ       Und diejenigen,

اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَن يَعْبُدُوهَا       die Taghut (vgl. 2:256) mieden anzubeten,

وَأَنَابُوا إِلَى اللَّهِ       und sich zu Allah reumütig wandten,

لَهُمُ الْبُشْرَى       für sie ist die frohe Botschaft.

فَبَشِّرْ عِبَادِ(17)       Gib denn die frohe Botschaft Meinen Dienern; (17)

الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ       die auf das Wort hören

فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ       und dem Besten davon folgen.

أُوْلَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ       Jene sind diejenigen, die Allah rechtleitete,       

وَأُوْلَئِكَ هُمْ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ(18)       und jene sind die Besitzer des Intellekts. (18)

أَفَمَنْ حَقَّ       Ist denn der,

عَلَيْهِ كَلِمَةُ الْعَذَابِ       gegen den die Peinigung fällig geworden ist…?[1]

أَفَأَنتَ تُنقِذُ مَن فِي النَّارِ(19)       Willst du etwa den retten, der im Feuer ist? (19)

لكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ       Doch diejenigen, die ihren Herrn fürchten,

لَهُمْ غُرَفٌ       gibt es für ihnen die Obergemacher

مِّن فَوْقِهَا غُرَفٌ مَّبْنِيَّةٌ       über denen (andere) Obergemacher erbaut,

تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ       unter denen Bäche fließen;

وَعْدَ اللَّهِ      (das ist) das Versprechen Allahs.   

لَا يُخْلِفُ اللَّهُ الْمِيعَادَ(20)       Allah bricht das Versprechen nicht. (20)

[1] - Ellipse; die ausgelassene Phrase ist: In der Lage, gerettet zu werden?